شگفت انگيزترين رکوردهاي مهندسي ابزار

کتاب ترين ها (رکوردهاي جهاني گينس) که به 45 زبان مختلف چاپ مي شود مجموعه شگفت انگيزترين دانستني ها و رکوردهاي جهان بوده و مشتمل بر 11 فصل با موضوع کيهان و فضا، جهان جانداران، انسان، دستاوردهاي بشر، حمل و نقل و مسافر، جهان تجارت، فرهنگ و هنر، علوم و فناوري، جهان و انسان و جهان ورزش است.
در اين مقاله از فصل علوم و فناوري قسمت دوم موضوع «مهندسي ابزار» را انتخاب کرده ايم.

بزرگ ترين عدسي دوربين
 

موزه ملي عکاسي و فيلم و تلويزيون واقع در شهر برادفورد (استان يورکس غربي در انگلستان) بزرگ ترين عدسي دوربين را در معرفي تماشاي بازديدکنندگان قرار داده است. فاصله کانوني اين عدسي 8/45 متر، قطر آن 1/372 متر و وزنش 215 کيلوگرم است.

سريع ترين دوربين عکاسي
 

در سال 9172 پروفسور «باسوف» عضو آکادمي علوم شوروي، مقاله اي به چاپ رساند که مشخصات يک دوربين فوق العاده سريع با تجزيه زماني ?5 ×10?^13 ثانيه (معادل نيم پيکوثانيه) در آن آمده بود. سريع ترين دوربين عکاسي در جهان ايماکان مدل 675 ساخت انگلستان بوده که قادر است به ميزان 600 ميليون عکس در ثانيه بگيرد.

بزرگ ترين ساعت آفتابي
 

بزرگ ترين ساعت آفتابي جهان سامرات يانترا (Samrat Yantra) بوده که ارتفاع عقربه شاخص آن 27 متر است و در سال 1724 ميلادي در شهر جيپور (در هند) ساخته شد. در اول مارس 1991 شرکت والت ديسني ورلد واقع در شهر اورلاندو (در ايالت فلوريدا) از بزرگ ترين ساعت آفتابي استوانه اي شکل پرده برداري کرد. ارتفاع آن 36/5 متر و قطر پايه اش 37/18 متر بوده و توسط «آراتا ايسوزاکي» اهل ژاپن طراحي شده است. در فاصله 12 مارس تا 3 مي 1981، يک ساعت آفتابي بزرگ در موزه علوم ويرجينيا (در شهر ريچموند در ايالت ويرجينيا) نصب شد و مورد استفاده قرار گرفت. طول عقربه آن 62/7 متر، طول سايه قابل رؤيت 1/38 متر و سرعت حرکت سايه خورشيد در نقطه اعتدالين (اعتدال شب و روز) 17/7 سانتي متر در دقيقه بود.

بزرگ ترين دوربين عکاسي
 

بزرگ ترين دوربين عکاسي که تاکنون ساخته شده، دوربين 27 تني مارک رولزرويس است که در سال 1959 براي مؤسسه ليتوگرافي پراداکت ساپورت در شهر دربي در انگلستان ساخته شد. اين دوربين 2/69 متر ارتفاع،2/51 متر پهنا و 10/66 متر درازا دارد و عدسي 65 اينچي آن از نوع کوک آپوکروماتک F15 است. پس از تغييرات و اصلاحاتي که در سال 1971 در آن داده شد، ارزش آن را بيش از 100 هزار پوند تخمين مي زنند.

کوچک ترين دوربين عکاسي
 

به غير از دوربين هايي که براي عمل قلب و عمليات جاسوسي به کار گرفته مي شوند، کوچک ترين دوربين عکاسي تجارتي، پتال ساخت ژاپن است که2/9 سانتي متر قطر و 1/65 سانتي متر ضخامت دارد و فاصله کنوني آن 12 ميلي متر است. در برنامه اي تحت عنوان رکوردشکن ها که از شبکه تلويزيوني بي بي سي پخش مي گردد در سوم دسامبر 1974 فيلم هايي که با اين دوربين گرفته شده بودند نمايش داده شد.

گران ترين دوربين عکاسي
 

گران ترين مجموعه عکاسي را کمپاني نيکون در توکيو عرضه مي دارد که شامل 29 دوربين، 90 عدسي و 659 قطعه لوازم اضافي و تکميلي است و در ماه مي 1993 قيمت اين مجموعه سر به 300 هزار دلار مي زد. بالاترين قيمتي که تاکنون براي يک دوربين قديمي پرداخت شده 21 هزار پوند است که در 12 اکتبر 1977، در حراج کريستي در لندن براي يک دوربين عکاسي مارک جي.بي.دنسر ساخت سال 1856 پرداخت گرديد.

بزرگ ترين مهره
 

کارخانه انگليسي دانکستر مورسايد ليميتد بزرگ ترين مهره ها را براي دستگاه هاي پرس فولاد مي سازد. اين مهره ها هر يک به وزن5/3 و قطر خارجي 132 سانتي متر هستند.

پُرقدرت ترين جرثقيل سقفي
 

پُرقدرت ترين جرثقيل سقفي ساخت کارخانه هانسون ديسک ليميتد ايالات متحده بوده که عرضش 28/14 متر و حداکثر ظرفيت آن 2268 تن است.

درازترين تسمه نقاله
 

درازترين نقاله تک خطي جهان 29 کيلومتر طول دارد و توسط شرکت انگليسي کيبل بلت ليميتد در غرب استراليا نصب گرديده است. درازترين تسمه نقاله چند خطي در 1972 توسط کارخانه کروپ آلمان در مراکش ساخته شد. اين تسمه نقاله که طول مجموع 11 خط آن 100 کيلومتر است، معادن فسفات را به يک بندرگاه در جنوب غربي اين کشور مرتبط مي کند.

طويل ترين پياده روي متحرک
 

توضيح پياده روي متحرک که در زبان انگليسي دو واژه Moving Walkways و Travelators را براي آن تراشيده اند، سطح متحرکي است که در جهت مورد نظر حرکت مي کند و شخص يا هر شيئي که به طور ساکن روي آن قرار دارد، در مسير حرکت آن پيش مي رود. طويل ترين پياده روي متحرک جهان به طول 225 متر در سال 1970 در شهر دوسلدورف (در آلمان) نصب گرديد. پياده روي متحرک پايانه 3 فرودگاه هيثرو شهر لندن با 110/3 متر طول، درازترين در انگلستان است.

پُرقدرت ترين جرثقيل
 

پُرقدرت ترين جرثقيل جهان روي عرشه يک سکوي شناور به نام ميکوپري 7000 (طول 188 متر و عرض 88 متر) ساخت ايتالياست که در 15 دسامبر 1986 به آب انداخته شد. هر يک از دو جرثقيل نصب شده روي اين شناور 7 هزار تن متريک قدرت دارد.

درازترين پله برقي
 

اولين مورد استفاده از پله برقي در 1986 در شهر نيويورک بود. در انگلستان اولين سري پله هاي برقي در فروشگاه هاروارد در لندن به سال 1898 نصب گرديد. درازترين پله برقي جهان در متروي سن پترزبورگ در روسيه است که با طولي معادل 59/68 متر، مجموعاً 729 پله دارد.

کهن ترين وسيله مکانيکي
 

کهن ترين وسيله مکانيکي که امروزه نيز کماکان مورد استفاده است، دستگاهي به نام دلو بوده که وسيله اي براي بالا کشيدن آب است. حداقل قدمت دلو به تمدن سومري باز مي گردد که از 3500 سال قبل از ميلاد مسيح در بخش هاي جنوبي عراق کنوني وجود داشته است.

بزرگ ترين دستگاه بالابر
 

کارخانه سوئدي کالمار (Kalmar LMV) در سال 1985 تعداد 10 دستگاه کاميون بالابر (فورک ليفت تراک Fork lift Truck) براي يک طرح عظيم آبرساني در ليبي ساخت. هر يک از اين دستگاه هاي بالابر قادر است 80 تن بار را بلند کند. همين کارخانه در سال 1991، سه دستگاه کاميون بالابر مدرن با ظرفيت 90 تن بار تحويل ليبي داد.

بزرگ ترين ماشين تراش
 

بزرگ ترين ماشين تراش جهان توسط کارخانه آلماني دورت موندر راينشتال در 1962 ساخته شد. اين ماشين تراش غول پيکر که 391 تن وزن دارد، با گشتاور پيچشي معادل 39 هزار و 955 متر / کيلوگرم (برابر 289 هزار فوت / پاوند) مي تواند قطعاتي به وزن حداکثر 203 تن را تراش دهد.

بلندترين جرثقيل سيّار
 

جرثقيل 810 تني مارک روزن کرانزک 10001 بلندترين جرثقيل سيّار در جهان است. قدرت بالابري (حداکثر وزن بار) آن 984 تن و طول بازروي متحرک آن 202 متر است.

بزرگ ترين سوپاپ
 

بزرگ ترين سوپاپ توسط کارخانه انگليسي بووينگ اندکو ليميتد براي تأسيسات آزمايش موتور پايگاه هوايي آرنولد در تنسي در ايالات متحده طراحي و ساخته شد. اين سوپاپ غول پيکر 170 تن وزن دارد و قطرش9/75 متر (معادل 32 فوت) است.

سريع ترين آسانسور مسافري
 

آسانسورهاي ويژه طبقه 60 ساختمان 240 متري موسوم به سان شاين 60 در توکيو، سريع ترين آسانسورهاي مسافري جهان محسوب مي شوند. اين آسانسورها که در 1978 توسط کارخانه ميتسوبيشي ساخته شدند، داراي سرعتي معادل 609/6 متر در دقيقه (معادل 36/56 کيلومتر در ساعت) هستند. آسانسور داخل برج تلويزيون بي بي سي که 930 فوت (حدود 300 متر) طول دارد با سرعتي برابر 39/6 متر در دقيقه حرکت مي کند. با تکميل بلندترين ساختمان جهان در تايپه (چين ملي) و نصب دو آسانسور فوق سريع در اين ساختمان توسط کارخانه ژاپني توشيبا، رکورد جالب و جديدي در اين زمينه پديد آمد. سرعت اين آسانسورها 1010 متر در دقيقه (معادل 60/6 کيلومتر در ساعت) است و از طبقه همکف تا طبقه 89 را که 382 متر ارتفاع دارد ظرف 40 ثانيه طي مي کند.

بزرگ ترين دستگاه پرس
 

دو دستگاه پرس غول پيکر در ايالات متحده بزرگ ترين در نوع خود هستند. اولي که در خدمت کارخانه وايمن گوردن در شهر نورث کرافتون (در ايالت ماساچوست) بوده، 9620 تن وزن و 34/79 متر بلندي دارد. ظرفيت آن 45 هزار و 315 تن و از اکتبر 1955 مورد استفاده قرار گرفته است. دومي در کارخانه آلومينيم شهر کليولند در ايالت اوهايو است که مشخصاتي همانند اولي دارد. همچنين گزارش شده که در شهر نوور کراماتورسک در شوروي، دستگاه پرسي با ظرفيت 73 هزار و 800 تن وجود دارد.

بزرگ ترين دستگاه کراکينگ
 

توضيح: کراکينگ (Cracking) فرآيند شکستن مولکول هاي هيدورکربورها تحت فشار و دما يا به کمک کاتاليزور است که به ويژه در صنعت نفت کاربرد دارد. بزرگ ترين دستگاه کراکينگ در جهان متعلق به شرکت نفت اکسون است که در پالايشگاه شهر ليندن در ايالت نيوجرسي در ايالت متحده مورد بهره برداري است. ظرفيت بازدهي آن 19 ميليون و 77 هزار ليتر در روز است.

بزرگ ترين دستگاه خاکبرداري
 

بزرگ ترين دستگاه حفاري – خاکبرداري در معادن منطقه هامباخ در آلمان نصب گرديده است. اين دستگاه که 210 متر طول، 82 متر ارتفاع و 13 هزار تن وزن دارد، قادر است در مدّت 20 ساعت 200 هزار متر مکعب عمليات حفاري – خاکبرداري انجام دهد. براي استخراج ذغال سنگ در معادن روباز در استراليا، شرکت اسمک SMEC متشکل از 11 کارخانه ژاپني، لودر غول پيکري طراحي و توليد کرده است. طول آن 16/8 متر و وزنش 180 تن بوده و داراي چرخ هايي به قطر 3/5 متر است.

بزرگ ترين کوره ذوب آهن
 

توضيح: در اين جا صحبت از پلاست فرنس (Blast Fumace) است که در فارسي معادل هايي چون کوره قالب گيري آهن، کوره ذوب آهن و کوره بلند را داريم که در واقع منظور نوعي کوره فولادسازي است که با کمک کُک و دميدن هوا، سنگ آهن را احياء مي کند. بزرگ ترين کوره ذوب آهن در 1976 در شهر کيوشو در ژاپن آماده بهره برداري شد. حجم داخلي آن 5070 متر مکعب، قطرش 8/14 متر و توليد سالانه اش 4 ميليون و 451 هزار و 500 تن است.

بزرگ ترين تله کابين
 

مرتفع ترين و طويل ترين تله کابين چهار تله فريکو مريدا (Telefrico Merida) واقع در کشور وزنزوئلا است. اين خط بين شهر مريدا (ارتفاع از سطح دريا 1639/5 متر) و قله کوه پيکو اسپخو (pico Espejo) (ارتفاع از سطح دريا 4763/7) با اختلاف سطح 3124 متر کشيده شده است. مسير اين خط در مجموع 12 کيلومتر است و از چهار خط فرعي (چهار مرحله سوار و پياده شدن) تشکيل مي گردد. هر واگن ظرفيت 45 مسافر را دارد و با سرعتي برابر9/7 متر در ثانيه (35/08 کيلومتر در ساعت) حرکت مي کند. طويل ترين تله کابين تک خطي در 12 سپتامبر 1963 افتتاح گرديد. خط 4114 متري بين کواچلاولي به کوه سن ياسينتو (ارتفاع 3298 متر از سطح دريا) در ايالت کاليفرنيا کشيده شده است.

منبع: ماهنامه نوآور / شماره 70